Đầu năm nay, khi Google mua lại On2 và sở hữu chuẩn nén phim VP8, Quỹ tài trợ phần mềm tự do (FSF) đã có thư ngỏ mong muốn VP8 trở thành “tài sản chung”. Điều này đã trở thành sự thật khi hôm nay, tại Hội nghị I/O, Google công bố dự án WebM cùng bản đặc tả cũng như mã nguồn VP8.

Hiện nay, HTML5 đã hỗ trợ phát video trực tiếp, nhưng không quy định cụ thể chuẩn nén sẽ sử dụng. Hai chuẩn phổ biến nhất hiện nay là H.264 và Theora. Trong đó Theora là chuẩn mở, miễn phí, được Mozilla Firefox hỗ trợ còn H.264 lại được Google, Microsoft, Apple... chống lưng. H.264 là chuẩn nén phim được hỗ trợ rộng rãi, rất nhiều phần cứng tích hợp bộ giải mã H.264 cho dù tốc độ giải mã chậm hơn Theora. Hiện nay, Youtube đang sử dụng H.264, và ngày càng nhiều video được nén theo chuẩn H.264.

Khi Google mua lại On2 và sở hữu VP8, chuẩn nén được coi là tốt hơn H.264, nhiều người cho rằng đây sẽ là cứu cánh cho giới ủng hộ chuẩn mở: Google sẽ mở VP8, sử dụng VP8 trên Youtube và lấn dần thị trường, H.264 sẽ có đối thủ đáng gờm. Có lẽ lo ngại mối đe doạ từ VP8, nên ngay sau đó, MPEG LA, công ty nắm bản quyền H.264 đã gia hạn giấy phép, cho các công ty khác sử dụng miễn phí chuẩn này đến hết năm 2015.

Trở lại với dự án WebM, đây là một định dạng tập tin dành cho phim ảnh trên web. WebM là định dạng gói dựa trên Matroska (.mkv), gồm âm thanh theo chuẩn nén Vorbis và video theo chuẩn VP8. Ưu điểm của WebM là tính mở hoàn toàn, và được tối ưu cho web.

Chúng ta có thể tưởng tượng: Youtube vẫn sử dụng H.264 cho các clip hiện tại, và dùng WebM cho các clip mới (hoặc clip HD). Các trình duyệt, hoặc điện thoại (ám chỉ iPhone) “cứng đầu” không hỗ trợ WebM sẽ bị khách hàng phàn nàn, rời bỏ và họ sẽ không còn cách nào khác ngoài việc hỗ trợ WebM.

Tuy nhiên, tất cả có dễ dàng đến thế? Trên blog của mình, Jason Garrett-Glaser (tác giả chính của x264, bộ mã hoá H.264 nhiều tính năng nhất hiện nay) nhận xét:

• Đặc tả của VP8 tốt hơn một chút so với VC-1 và H.264 Baseline, nhưng còn kém xa H.264 Main và High.
• Bộ mã hoá VP8 chỉ ngang với Xvid và VC-1, nhưng có thể tối ưu nhiều hơn nữa
• Bộ giải mã VP8 thậm chí còn chậm hơn H.264 ffmpeg (vốn đã chậm hơn 35% so với bộ giải mã Theora). Phần này không thể tối ưu gì nhiều. Ngoài ra chưa có phần cứng hỗ trợ giải mã VP8.
• Về vấn đề bản quyền, VP8 có quá nhiều điểm tương đồng với H.264 nên khó tránh khỏi kiện cáo. Điều tương tự đã xảy ra với VC-1 của Microsoft khi hàng loạt công ty tranh bản quyền.

Nói chung, VP8 vẫn chưa chín mùi, bản đặc tả còn quá nhiều mã C được cắt/dán và nhiều phần chưa hoàn tất, thiếu chức năng và chứa nhiều lỗi. Có thể VP8 sẽ có tương lai, nhưng bây giờ vẫn chưa đến lúc.

Trang chủ của dự án WebM: http://www.webmproject.org/.

Xem thêm Blog x264.